ADHD i trauma (określana czasem jako PTSD) mogą wywoływać zbliżone objawy. W obu przypadkach mogą występować trudności z koncentracją, nadpobudliwość i problemy z regulacją emocjonalną. W tym artykule opowiadam o obu zaburzeniach i wspominam o występowaniu ewentualnej podwójnej diagnozy.
Relacja między występowaniem ADHD i PTSD
Rozważania na temat zależności między ADHD i zespołem stresu pourazowego warto rozpocząć od danych statystycznych. Otóż badania pokazują, że:
- U osób z ADHD występuje czterokrotnie wyższe ryzyko wystąpienia PTSD niż u osób bez tego zaburzenia.
- Ryzyko pojawienia się ADHD u osób, które doświadczyły traumy jest dwukrotnie wyższe niż w grupie niedoświadczających traumy.
Co ciekawe, badania obrazowe mózgu osób z ADHD i osób cierpiących na PTSD sugerują, że w obu przypadkach występują pewne deficyty funkcji kory czołowej mózgu. Zaobserwowano także, że w przypadku obu zaburzeń mają miejsce pewne nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu dopaminergicznego.
Może Cię zainteresować: Co to jest trauma pokoleniowa?
Zmagasz się z objawami ADHD? Sprawdź nasz Niezbędnik ADHDowca
Czym jest PTSD? Jak się objawia?
W tym miejscu warto lepiej zrozumieć, czym jest PTSD oraz jak powstaje i jak się objawia.
PTSD (określane jako zespół stresu pourazowego) to zespół objawów, które występują w odpowiedzi na traumatyczne doświadczenie. Zaburzenie objawia się nagłymi mimowolnymi wspomnieniami traumatycznych doświadczeń, w których dana osoba uczestniczyła lub była ich świadkiem.
Najczęściej przyczynami powstawania PTSD są traumy związane z:
- wypadkami,
- przemocą fizyczną,
- katastrofami naturalnymi,
- udziałem w wojnie.
Czym jest ADHD? Jak się objawia?
ADHD to zaburzenie neurorozwojowe, które diagnozuje się u głównie u dzieci. Z drugiej strony rosnąca świadomość sprawia, że coraz więcej osób w wieku dorosłym otrzymuje diagnozę związaną z tym zaburzeniem.
Objawy ADHD najczęściej omawia się z uwzględnieniem podziału obejmującego 3 kategorie: nieuwaga, nadpobudliwość i nadmierna ruchliwość. W życiu codziennym można zaobserwować u osób z ADHD trudności w koncentracji, zapominalskość, skłonność do błędów wynikających z nieuwagi.
Gdy mówimy o objawach z grupy nadpobudliwości, należy wymienić wiercenie się i trudność dłuższego wytrzymywania w bezruchu.
Impulsywność przy ADHD przejawia się pochopnym podejmowaniem decyzji, przerywaniem wypowiedzi innych, nieumiejętnością oczekiwania na swoją kolej.
Wspólne objawy ADHD i PTSD
Aby zagłębiać się w temat współwystępowania ADHD i traumy lub poszukiwać różnic między oboma zaburzeniami, trzeba zobrazować objawy każdego z nich.
Gdy mówimy o PTSD, w przypadku tego zaburzenia mogą występować:
- Problemy z koncentracją;
- Nadmierna ruchliwość;
- Nadpobudliwość;
- Problemy z regulacją emocjonalną;
- Problemy z pamięcią;
- Bezsenność;
- Drażliwość;
- Niepokój;
W przypadku PTSD występują również objawy ściśle odnoszące się do traumatycznego doświadczenia — mowa tutaj przede wszystkim o tzw. flashbackach. Są to nagłe, silne emocjonalne reakcje związane z doświadczaniem traumatycznych wydarzeń. Występują one w sposób mimowolny, a osoba ich doświadczająca czuje, jakby działy się one w chwili obecnej.
U osób z ADHD nie występują flashbacki, gdyż zaburzenie to nie powstaje wskutek traumatycznych doświadczeń. Obecny stan wiedzy naukowej sugeruje, że ADHD jest zaburzeniem o podłożu genetycznym.
Więcej na temat Zespołu Nadpobudliwości Psychoruchowej z Deficytem Uwagi możesz przeczytać w osobnym artykule: ADHD – co to jest?
ADHD i PTSD – postępowanie w przypadku podwójnej diagnozy
Podwójna diagnoza w postaci ADHD i PTSD zwiększa szanse wystąpienia takich problemów jak depresja, zaburzenia lękowe i fobie społeczne. Z tego powodu tak ważne jest przeprowadzenie właściwej diagnozy i podjęcie odpowiedniego leczenia.
Jedno z badań dowiodło, że w przypadku leczenia PTSD u niektórych pacjentów dobre efekty przynosi farmakoterapia z zastosowaniem metylofenidatu (który jest substancją pierwszego wyboru w przypadku pacjentów z ADHD). Nie u wszystkich jednak leki stymulujące przynoszą upragnione efekty — u części osób przyczyniają się one do nasilenia objawów lękowych wynikających z występowania zespołu stresu pourazowego.
Istnieją dane, które pokazują, że dobry efekty obserwuje się u pacjentów z podwójną diagnozą ADHD i PTSD, gdy zostaje włączone leczenie atomoksetyną.
Rekomendowanym narzędziem terapeutycznym u pacjentów z podwójną diagnozą jest terapia poznawczo-behawioralna.
Źródła:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26114394/
- https://www.additudemag.com/adhd-ptsd-fear-circuit-deficits/
- https://www.medscape.com/viewarticle/947880?form=fpf
