Leczenie ADHD w dużej mierze opiera się na farmakoterapii. Najpopularniejsze są te leki, które zawierają metylofenidat. To oczywiście niejedyna substancja, która jest stosowania przy leczeniu tego zaburzenia. W poniższym artykule wyjaśniamy, jak działają leki z poszczególnych grup stosowane przy ADHD.
Rodzaje leków stosowanych przy ADHD
Warto na wstępie zaznaczyć, że celem stosowania leków przy ADHD jest łagodzenie objawów tego zaburzenia. Nie ma leków, które pozwalałyby trwale pokonać objawy Zespołu Nadpobudliwości Psychoruchowej z Deficytem Uwagi. W przypadku terapii lekami na ADHD stosuje się przede wszystkim dwie grupy medykamentów.
Stymulanty
Lekami pierwszego wyboru w przypadku ADHD są te z grupy stymulantów. Ich działanie opiera się na zwiększaniu poziomu dopaminy w mózgu. W lekach na ADHD jest zawarty metylofenidat — pochodna amfetaminy. U wielu osób fakt ten budzi negatywne skojarzenia, jakoby substancja zawarta w leku miała związek z narkotykami. Jest to absolutnie błędne przekonanie.
Trzeba wiedzieć, że substancje zawarte w lekach na ADHD są poddawane szczegółowym badaniom, zanim zostaną wprowadzone na rynek.
W Polsce są dostępne dwa preparaty z grupy stymulantów stosowanych przy leczeniu ADHD:
- Medikinet;
- Concerta;
Działanie zawartego w obu lekach metylofenidatu bazuje na blokowaniu wychwytu zwrotnego dopaminy i noradrenaliny.
Jeżeli chodzi o dawkowanie leków psychostymulujących, psychiatrzy najczęściej zalecają stosowanie leku w najmniejszej terapeutycznej dawce, która przynosi oczekiwane efekty terapii.
Leki niestymulujące
Psychiatria oferuje również pacjentom farmakoterapię opartą o leki niestymulujące OUN. Zdarza się, że lekarze z różnych powodów nie decydują się u konkretnego pacjenta na przepisanie leków zawierających metylofenidat. Najczęściej dzieje się tak, gdy u danej osoby występuje skłonność do uzależnień, zaburzenia lękowe lub negatywna reakcja na stymulanty.
Główną substancją zawartą w lekach niestymulujących jest atomoksetyna. Substancja ta należy do leków określanych jako inhibitory zwrotnego wychwytu noradrenaliny. Pod jej wpływem dochodzi do zwiększenia poziomu noradrenaliny w mózgu, która odgrywa istotną rolę w kontroli procesów myślowych. Leki zawierające atomoksetynę podaje się zarówno dzieciom, jak i dorosłym.
W przeciwieństwie do stymulantów atomoksetyna nie daje natychmiastowych efektów. Uzyskanie efektów jest odłożone w czasie.
Leki przeciwdepresyjne
U części osób z ADHD może współwystępować depresja, zaburzenia lękowe czy też silne wahania nastroju. W przypadku tej grupy osób dobre efekty terapeutyczne wykazują leki z grupy antydepresantów. Przykładem leków z grupy antydepresantów, które są niekiedy przepisywane pacjentom z ADHD są te, które zawierają bupropion.
Warto pamiętać, że bupropion jest też stosowany przy rzucaniu palenia, dlatego palacze z ADHD, którzy zmagają się z nikotynizmem, mogą odczuć podwójną korzyść z jego przyjmowania.
Farmakoterapia przy ADHD — spodziewane efekty
Leki na ADHD działają w różny sposób, w zależności od ich rodzaju. Ich cechą wspólną jest zwiększenie poziomu neuroprzekaźników w mózgu. Wspomnianymi neuroprzekaźnikami są dopamina i noradrenalina. Niezależnie od mechanizmu działania danej substancji, cele przeważnie są te same. Zalicza się do nich:
- Zwiększenie koncentracji i zdolności do skupienia;
- Zmniejszenie nadpobudliwości;
- Lepsze panowanie nad impulsywnymi zachowaniami;
- Poprawa funkcji wykonawczych;
Dowiedz się: Jak się skupić przy ADHD?
Farmakoterapia w przypadku ADHD jako szansa na udane życie
Problemy z koncentracją są poważnym utrudnieniem, z którym mierzą się osoby z ADHD. Zdarza się, że w przypadku dorosłych problemy z koncentracją stanowią przyczynę częstych zmian miejsca pracy, co niekiedy jest prostą drogą do całkowitej rezygnacji z życia zawodowego i bezrobocia.
Również leki mogą zwiększyć jakość życia w sferze osobistej — dzięki nim jest możliwa lepsza koncentracja i zarządzanie obowiązkami. To bardzo ważne, gdy chodzi o np. budowanie udanego związku.
Może Cię zainteresować: Jak zbudować udany związek z osobą z ADHD?
Wybierz specjalistę dopasowanego do swoich potrzeb
Skutki uboczne leków na ADHD
Trzeba wiedzieć, że preparaty stosowane u osób z ADHD są jedną z lepiej przebadanych grup leków. Mimo wszystko, tak jak w przypadku każdego leku, ich przyjmowanie może powodować wystąpienie skutków ubocznych.
W przypadku leków psychostymulujących mogą występować skutki uboczne w postaci:
- Uczucia niepokoju i ogólnego rozdrażnienia;
- Trudności z zasypianiem;
- Spadku apetytu;
- Bólu głowy;
- Problemów żołądkowych;
- Zawrotów głowy;
- Przyspieszenia bicia serca;
- Tików nerwowych;
Jeśli czujesz pewne obawy przed rozpoczęciem farmakoterapii, porozmawiaj o nich ze swoich psychiatrą — z pewnością odpowie na wszystkie Twoje wątpliwości.
Leki na ADHD, a ryzyko uzależnienia
Leki stymulujące stosowane przy ADHD w skrajnych przypadkach mogą powodować uzależnienie. Na szczęście, jeśli lek przyjmowany jest zgodnie z zaleceniami lekarza, ryzyko jest ograniczone niemal do zera. Trzeba jednak wiedzieć, że odradza się przyjmowanie metylofenidatu u osób, u których występuje zwiększona skłonność do uzależnień.
Pomoc na wyciągniecie ręki
Wybieram specjalistę
WybieramLeczenie ADHD to nie tylko leki
Warto pamiętać, że leczenie farmakologiczne nie stanowi magicznego rozwiązania wszystkich problemów osoby z ADHD. Równie ważna — a być może nawet ważniejsza — jest psychoterapia. Najczęściej w przypadku tego zaburzenia jest ona prowadzona w nurcie poznawczo-behawioralnym.
Psychoterapia w ADHD za cel stawia identyfikację i modyfikację negatywnych wzorców myślowych, które mogą występować przy tym zaburzeniu. Na sesjach pacjent również uczy się strategii radzenia sobie z impulsywnością i poprawą organizacji pracy.
Chcesz umówić wizytę u psychoterapeuty online? Możesz to zrobić tutaj.
Jak działają leki na ADHD? (podsumowanie)
Jak widzisz, leki na ADHD to narzędzie terapeutyczne, które skutecznie zwiększa szanse na udane życie zarówno dzieci jak i dorosłych z ADHD. Jeśli uznasz, że chcesz spróbować farmakoterapii, pamiętaj, że jedyną uprawnioną osobą do ich przepisania jest lekarz psychiatra. Jeśli specjalista uzna, że lek może Ci pomóc, nie obawiaj się — zacznij go stosować zgodnie z zaleceniami Twojego lekarza.
Źródła:
- https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Methylphenidate
- https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/11766-adhd-medication
- https://www.additudemag.com/adhd-medication-for-adults-and-children/
