Trudno dyskutować z danymi na temat występowania ADHD w rodzinach — statystyki jednoznacznie pokazują, że często dzieci rodziców, u których zdiagnozowano zaburzenie, również wykazują cechy zaburzenia. Czy zatem faktycznie ADHD jest dziedziczne? A jeśli tak, to co na ten temat mówi nauka? Na te pytania odpowiadamy w tym artykule.
„Rodzinny” charakter występowania ADHD
Bez zagłębiania się w statystyki, wystarczy spojrzeć na osoby, u których zostało zdiagnozowane ADHD. Następnie zastanowić się nad cechami charakteru i osobowości rodziców tych osób. W wielu przypadkach okaże się, że także rodzice wykazują cechy sugerujące zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Zdarza się też, że osoby dorosłe decydują się na diagnozę przy okazji diagnozowania zaburzenia u swoich dzieci.
Zmagasz się z objawami ADHD? Sprawdź nasz Niezbędnik ADHDowca
Skąd się bierze ADHD?
Musimy na wstępie zaznaczyć, że wciąż nie jest znany dokładny mechanizm powstawiania ADHD. Dotychczas metodą eliminacji udało się dowieść, że ADHD nie jest przyczyną złego wychowania, ani też złej diety, np. obfutującej w konserwanty i tzw. złe węglowodany.
Może Cię zainteresować: Jak zdrowo sie odżywiać przy ADHD?
Coraz więcej badań wskazuje na dziedziczny charakter powstawania ADHD. W tym miejscu przytoczymy pewne dane, które nakazują sądzić, że ADHD jest dziedziczne — według statystyk jedna/trzecia ojców, która mierzyła się w dzieciństwie z zaburzeniem, ma dzieci z ADHD. Niestety mechanizm dokładnego dziedziczenia nie jest poznany. Obecnie prowadzone badania w dużej mierze koncnetrują się na genach związanych z syntezą dopaminy.
Badanie obrazowe mózgu osób z ADHD
Choć wciąż w diagnostyce tego zaburzenia bazuje się przede wszystkim na wywiadzie i różnego rodzaju testach psychologicznych, to badania z wykorzystaniem metod obrazowania mózgu sugerują pewne wnioski. Otóż w mózgu osoby z ADHD niektóre struktury mogą mieć mniejszy rozmiar, podczas gdy inne wręcz przeciwnie.
Dzieci z ADHD przeważnie mają:
- Mniejszy płat czołowy kory mózgowej w porównaniu z rówieśnikami bez tego zaburzenia.
- Również niektóre badania dowodzą, że u osób z ADHD płatów czołowych kory mózgowej przebiega wolniej. To może wyjaśniać późniejsze dojrzewanie młodych ludzi z tym zaburzeniem.
Mimo wielu badań, które wykazały występowanie różnic w poszczególncyh strukturach mózgu osób z ADHD względem populacji bez tego zaburzenia, wciąż mamy niewystarczająco dużo danych. Nadal nie da się z pełnym przejonaniem stwierdzić, że faktycznie móżg ADHD-owca różni się od mózgu osoby neurotypowej.
Statystyki związane z występowaniem ADHD w rodzinach
Chciałbym jeszcze w tym miejscu przywołać wyniki kilku badań, które potwierdzają twierdzenie jakoby ADHD było chorobą ”rodzinną”. Dane analityczne pochodzące z badania na bliźniakach jednojajowych dowodzą, że jeśli jedno z rodzeństwa ma ADHD, istnieje prawdopodobieństwo rzędu 80%, że drugie dziecko także ma lub będzie miało zdiagnozowane to zaburzenie.
Co robić, gdy ktoś w rodzinie dostaje diagnozę ADHD?
Zdarza się, że to rodzice pierwsi decydują się na przystąpienie do diagnozy ADHD. Gdy diagnoza potwierdza wcześniejsze przypuszczenia, czasem pojawia się lęk o potomstwo na zasadzie: skoro ja mam ADHD, to moje dziecko pewnie też je ma. Nawet jeśli tak, to nie ma dzisiaj powodów do obaw.
Medycyna z każdym rokiem coraz więcej wie na temat tego zaburzenia. To sprawia, że cały czas pojawiają się nowe metody terapeutyczne, z którymi można skutecznie minimalizować wpływ ADHD na życie młodych osób. Jeśli się okaże, że dziecko także zmaga się z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, warto również podjąć temat diagnozy, a następnie wspólnie z psychoterapeutą lub psychiatrą dziecięcym porozmawiać o możliwościach łagodzenia objawów.
Dziedziczenie ADHD — podsumowanie zagadnienia
Mamy nadzieję, że lektura powyższego tekstu trochę rozjaśniła kwestię dziedziczenia ADHD. Pamiętaj, że dokładny mechanizm powstawiania tego zaburzenia wciąż nie jest poznany. Niemniej wszystko wskazuje na to, że występowanie w rodzinie ADHD zwiększa szansę na pojawienie się zaburzenia w kolejnych pokoleniach.
Źródła:
- https://www.additudemag.com/is-adhd-hereditary-yes-and-no/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7879851/
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/adhd-hereditary#brain-structure
- https://www.psychiatria.com.pl/artykul.php?a=463