Zapominanie o ważnych terminach, problemy z koncentracją i częste zmiany nastroju. To tylko niektóre cechy ADHD, z którymi mierzą się osoby z tym zaburzeniem. Dla osoby neurotypowej objawy te mogą wydawać się czymś zupełnie normalnym. Niestety ich nasilenie w przypadku osób z Zespołem Nadpobudliwości Psychoruchowej stanowią niekiedy poważny problem. Na tyle duży, że część ADHD-owców zadaje sobie pytanie, czy jest podstawą do uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności. Na to pytanie odpowiadamy w poniższym tekście.
Nie ma możliwości uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności z powodu ADHD
ADHD jest zaburzeniem, które jest diagnozowane przy użyciu kilku testów (np. kwestionariusz DIVA-5, test MOXO, czy obszerny wywiad przeprowadzany przez psychologa lub psychiatrę). Mimo że przebieg diagnozy jest wieloetapowy, to w przypadku pozytywnej diagnozy, nie osoba nie może liczyć na żadne formalne udogodnienia wynikające z życia z tym zaburzeniem — tym samym diagnoza ADHD nie upoważnia do ubiegania się o orzeczenie o niepełnosprawności. Nawet w przypadku znacznego nasilenia objawów.
Mimo że osoby z ADHD mogą napotykać licznych trudności zwłaszcza na etapie edukacji, to obecny stan prawny niemal zupełnie pomija ich specjalne potrzeby.
Wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego
W polskim systemie edukacji funkcjonuje termin określany mianem orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Taki dokument wydaje poradnia pedagogiczna-psychologiczna. Takie orzeczenie stanowi podstawę do ubiegania się o stworzenie indywidualnych warunków nauki i metod pracy dla ucznia, który je otrzymał.
Niestety tutaj również uczniom z ADHD nie przysługują takie uprawnienia. Na szczęście na horyzoncie pojawił się promyk nadziei — w 2024 roku zaczął pracę Parlamentarny Zespół ds. ADHD. Jego zadaniem jest wypracowanie rozwiązań, które zagwarantują osobom z zaburzeniem i ich rodzinom lepsze radzenie sobie z codziennymi wyzwaniami.
Głównym celem, który przyświecał utworzenie zespołu parlamentarnego jest doprowadzenie do sytuacji, w której rodzice dzieci z ADHD będą mogli ubiegać się o zaświadczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Parlamentarzyści zaangażowani w inicjatywę pracują nad zapisami, które stworzą grunt pod subwencję oświatową dla szkół na organizację stanowiska pracy dla ucznia z ADHD.
Na co może liczyć dziecko z ADHD ze strony państwa?
Osoby z ADHD nie mogą w tej chwili liczyć na żadne wsparcie ze strony państwa. Uczniowie jedynie otrzymują opinię z poradni psychologiczno-pedagogiczne, która zawiera zalecenia dla szkoły. Niestety ta lista często jest traktowana niewystarczająco poważnie, co skutkuje gorszymi warunkami kształcenia dla uczniów z omawianym zaburzeniem.
Wybierz specjalistę dopasowanego do swoich potrzeb
Pomoc na wyciągniecie ręki
Wybieram specjalistę
WybieramDiagnostyka ADHD u osób z niepełnosprawnością intelektualną
Wiemy już, że ADHD nie jest wystarczającym argumentem, by ubiegać się o orzeczenie o niepełnosprawności. Warto jednak wiedzieć, że zaburzenie to może niekiedy współwystępować z innymi przypadłościami. Statystyki potwierdzają, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną częściej niż ogół społeczeństwa mierzą się z ADHD.
U niektórych osób występuje podwójna diagnoza — ADHD i autyzm. W takim wypadku pacjent może się ubiegać o orzeczenie, jednak tutaj podstawą jest przede wszystkim spektrum autyzmu.
ADHD, a niepełnosprawność (podsumowanie)
Jak widzisz, w polskim systemie prawnym nie ma regulacji, które pozwalałyby osobom z ADHD otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności. Nic nie wskazuje na to, aby coś miało się zmienić w tym zakresie. Z pewnością dużym wsparciem dla ADHD-owców będzie traktowanie ADHD w taki sposób, by pozwalało ono ubiegać się o orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
