ADHD to szereg objawów, które występują również w innych zaburzeniach i chorobach. Ta zbieżność symptomów sprawia, że czasem ADHD jest mylone z innymi problemami zdrowotnymi. W poniższym tekście przedstawiamy zaburzenia, z którymi można pomylić zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi.
Symptomy ADHD wprowadzające
ADHD to dość długa lista objawów z 3 różnych grup:
- nieuwagi,
- nadpobudliwości,
- impulsywności.
Do każdej z wyżej przedstawionych grup można przypisać kilkanaście konkretnych zachowań i odczuć typowych dla tego zaburzenia, jak również innych jednostek chorobowych. To sprawia, że ADHD można pomylić z długą listą innych zaburzeń i jednostek chorobowych.
Podejrzewasz u siebie ADHD? Wykonaj test diagnostyczny online pod kątem ADHD
ADHD a choroba afektywna dwubiegunowa
Mówi się, że najtrudniejsza diagnostyka różnicująca to ta, która dotyczy różnicowania ADHD i choroby dwubiegunowej — w obu przypadkach występują podobne objawy takie jak zmienność nastroju, nadaktywność, nadmiar energii, czy też pewność siebie.
Zarówno osoby z ADHD, jak i z chorobą dwubiegunową mogą wykazywać takie zachowania jak nadmierna gadatliwość, przerywanie innym, drażliwość oraz gonitwy myśli. W przypadku diagnostyki różnicującej psychiatrzy muszą bardzo uważnie obserwować specyfikę objawów zgłaszanych przez pacjenta i próbować przypisać je do jednego ze schorzeń:
- Czy osoba odczuwa huśtawki nastroju obejmujące kilka godzin, czy raczej nadmiar energii lub stan depresji utrzymuje się od kilku dni do kilku tygodni?
- Czy określone objawy utrzymują się stale (w przypadku ADHD), czy raczej są to epizodyczne okresy np. zwiększonej pobudliwości?
- Czy też objawy występują już w dzieciństwie, czy raczej ujawniły się w wieku kilkunastu lub dwudziestu kilku lat? (choć to nie zawsze jest regułą)
- Czy bezsenność powoduje uczucie zmęczenia i gorszego funkcjonowania (przy ADHD), czy nie wpływa znacząco na poziom zmęczenia? (niekiedy tak wygląda to przy CHAD).
- Czy pacjent doświadcza urojeń lub halucynacji? Te nie pojawiają się przy ADHD.
Do różnicowania obu jednostek należy podchodzić z dużą ostrożnością, gdyż nie jest wykluczone, że dana osoba może zmagać się zarówno z CHAD, jak i ADHD. Badania pokazują, że 1 na 6 osób z chorobą dwubiegunową ma także ADHD oraz 1 na 13 osób z ADHD zmaga się z CHAD.
Zmagasz się z objawami ADHD? Sprawdź nasz Niezbędnik ADHDowca
Depresja czy ADHD?
Problemy z koncentracją, ciągłe uczucie przemęczenia, zaburzenia odżywiania, spadek życiowej energii, izolacja społeczna, czy też zaburzenia snu — występowanie wymienionych symptomów może przysparzać sporych trudności diagnostycznych. W końcu objawy te mogą występować przy ADHD i przy depresji.
Niekiedy różnicowanie między oboma problemami prowadzi do diagnozy potwierdzającej współwystępowanie depresji i ADHD. I sytuacja takiej podwójnej diagnozy wcale nie jest rzadkością, bo aż 44% osób z ADHD doświadcza stanów depresyjnych przed 30 rokiem życia. Związek jest tu dość oczywisty — objawy ADHD utrudniające funkcjonowanie na co dzień, prowadzą do pogorszenia nastroju, a finalnie niekiedy też do depresji.
W przypadku osób z ADHD i tych z depresją dużą trudność przysparza identyfikowanie objawów — w końcu takie problemy jak zaburzenia koncentracji i niepokój są typowe przy obu schorzeniach. Obu schorzeniom poświęciliśmy osobny artykuł: ADHD a depresja – czy jest tu jakiś związek?
Diagnoza ADHD online
Rezerwuje wizytę
WybieramADHD mylone z zaburzeniami lękowymi
Jest kilka symptomów, które prowadzą do dwuznaczności podczas diagnozowania ADHD i zaburzeń lękowych. Na pewno wymienić tu trzeba trudności w skupieniu, uczucie niepokoju i ograniczoną zdolność do odpoczynku. Również na takiej liście trzeba wspomnieć o zaburzeniach snu.
Z drugiej strony przy ADHD jest pewna pula objawów, których próżno szukać przy zaburzeniach lękowych: poczucie zbliżającego się nieszczęścia, nadmierne pocenie się, ból w klatce piersiowej. Z kolei ADHD odznacza się pewnym zestawem objawów nietypowych dla zaburzeń lękowych: chodzi tu o ciągłe wiercenie się, przerywanie innym, problem z czekaniem na własną kolej, czy zapominalskość i gubienie rzeczy.
Odróżnienie ADHD od zaburzeń lękowych bywa trudne. Konieczne jest tutaj zwracanie uwagi na pewne subtelności — np. osoba z ADHD odczuwa ciągłą trudność w utrzymaniu koncentracji, podczas gdy u człowieka z zaburzeniami lękowymi te symptomy intensyfikują się pod wpływem bodźców takich jak stres czy lęk.
Jeżeli chodzi o metody leczenia, są one nieco odrębne:
- Przy ADHD stosuje się przede wszystkim farmaktoterapię (leki stymulujące);
- Przy zaburzeniach lękowych jest to psychoterapia i antydepresanty jako uzupełnienie terapi
ADHD a autyzm
Fakt, że w świecie medycyny funkcjonuje taki termin jak AuDHD, najlepiej potwierdza związek między oboma zaburzeniami. Trzeba zauważyć, że autyzm i ADHD mają wspólne objawy — do nich na pewno zaliczyć trzeba:
- problemy z koncentracją,
- skłonność do rozpraszania się,
- zabieranie głosu, gdy nie jest się proszonym o to,
- zaburzenia w obrębie funkcji wykonawczych takich jak organizowanie i planowanie czasu i zadań,
- utrudnione relacje interpersonalne,
- różnego typu nadwrażliwości — na dźwięk, światło, dotyk oraz teksturę,
- niedojrzałość emocjonalna.
W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę na jedną istotną statystykę — według danych z 2021 roku aż 38% osób z ADHD wykazywało także cechy spektrum autyzmu.
Leczenie przy współwystępowaniu obu zaburzeń przeważnie obejmuje połączenie psychoterapii w nurcie poznawczo-behawioralnym oraz farmakoterapii. Można przyjąć w pewnym uproszczeniu, że przyjmowane leki mają na celu łagodzenie objawów związanych z hiperaktywnością i trudnościami w koncentrowaniu się, zaś celem terapii jest poprawa funkcjonowania relacji społecznych.
Jak wiadomo, w przypadku obu zaburzeń kompetencje społeczne mogą być zachwiane. Dlatego u pacjentów z podwójną diagnozą można zastosować:
- Trening umiejętności społecznych: w ramach spotkań uczestnicy odgrywają scenki, podczas których uczą się reagowania na różnego typu bodźce, pracują nad poprawą nawiązywania kontaktów z innymi oraz zdolnością do rozwiązywania konfliktów.
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT): ten typ terapii jest zalecany zarówno przy ADHD, jak i przy autyzmie. W przypadku pierwszego zaburzenia CBT ma poprawić umiejętność koncentrowania się i złagodzić impulsywność poprzez odpowiednią modyfikację wzorców zachowań. Gdy mówimy o tym typie terapii przy autyzmie, celem jest tu poprawa funkcjonowania w kontekście ewentualnych lęków, stanów depresyjnych za sprawą zmiany negatywnych wzorców myślowych.
Na temat obu zaburzeń napisaliśmy osobny artykuł: ADHD a autyzm – czy te zaburzenia mogą współwystępować?
ADHD i PTSD
PTSD często bywa określane jako trauma i jest to zespół objawów, które powstają na skutek gwałtownych i przykrych doświadczeń takich jak np. wypadki, katastrofy lotnicze, przemoc fizyczna, molestowanie seksualne.
Zauważa się, że pacjenci z ADHD są bardziej podatni na występowanie traum — po pierwszy częściej dotyczą ich wypadki i ryzykowne zachowania. Z drugiej zaś strony sposób działania mózgu osoby z ADHD wykazuje większą podatność, jeżeli chodzi o rozwinięcie się traumy.
Gdy mówimy o PTSD, jego cechą charakterystyczną jest występowanie tzw. flashbacków, które nie mają miejsca przy ADHD. Jeśli ten objaw występuje, wtedy różnicowanie między oboma przypadłościami staje się nieco łatwiejsze. Trzeba jednak wiedzieć, że nie zawsze muszą pojawiać się flashbacki przy PTSD, lub mogą mieć postać nieco zakamuflowaną, np. pojawiającą się w postaci gwałtownego, silnego bólu, którego pacjent i lekarz nie kojarzy z traumatycznym wydarzeniem.
Interesują Cię podobieństwa i różnice obu zaburzeń? Sprawdź ten artykuł: ADHD i PTSD – trudności w stawianiu właściwej diagnozy
Z czym można pomylić ADHD? (podsumowanie)
Jak widzisz, lista zaburzeń i chorób, które dają objawy podobne do ADHD jest długa. Ważne jest, aby trafić do doświadczonego psychologa lub psychiatry, który na podstawie dokładnych testów będzie w stanie postawić prawidłową diagnozę.
Podejrzewasz u siebie ADHD i chcesz mieć pewność, że objawy faktycznie są związane z tym zaburzeniem? Skorzystaj ze specjalistycznej oferty naszej poradni — umów termin diagnozy ADHD online.
Źródła:
- https://www.healthline.com/health/adhd/adhd-misdiagnosis
- https://www.additudemag.com/bipolar-disorder-adhd-puzzle/
- https://www.verywellhealth.com/bipolar-and-adhd-5210966
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7717502/
Przeczytaj też nasze inne artykuły
Medytacja a dobrostan psychiczny – co mówi nauka w 2025 roku?
Czy medytacja może poprawić nasze zdrowie psychiczne? Wielu z nas słyszało o jej korzyściach, ale co na ten temat mówi nauka? W 2025 roku przeprowadzono
Dystymia a depresja – czy to różne nazwy tej samej choroby?
Zdarza się, że niektóre osoby zamiennie stosują określenia depresja i dystymia, by opisać to samo zagadnienie. Taka językowa swoboda nie jest uzasadniona. Choć obie jednostki
Czy z ADHD się wyrasta? Prezentujemy naukowe stanowisko
Większość osób, gdy słyszy o ADHD, przeważnie wyobraża sobie niegrzeczne dzieci, które dokuczają innym i nie słuchają nauczycieli i rodziców. Rzadziej jednak pojawia się pytanie,
Z czym można pomylić ADHD? Omawiamy podobieństwa objawów
ADHD to szereg objawów, które występują również w innych zaburzeniach i chorobach. Ta zbieżność symptomów sprawia, że czasem ADHD jest mylone z innymi problemami zdrowotnymi.
Mechanizmy uzależnienia od alkoholu – jak działa na nasz mózg?
Uzależnienie od alkoholu to złożony proces, który dotyka nie tylko ciała, ale przede wszystkim umysłu. Wielu ludzi zastanawia się, dlaczego jedni potrafią pić okazjonalnie, a
ADHD a depresja – czy jest tu jakiś związek?
Osoby z ADHD często doświadczają huśtawek nastroju. Niekiedy przygnębienie staje się dominującym uczuciem. Czasem zasadne jest pytanie, czy występujące objawy nie są przypadkiem oznaką depresji.
Ten post ma jeden komentarz
Pingback: Czy z ADHD się wyrasta? Wyjaśniamy | Psychologwnecie.pl